FİİLLERDE KİP

Fiillerin cümlede kullanılması için çekimlenmesi gerekir. Yani haber veya dilek kiplerinden birini alması gerekir. Haber ve dilek kiplerini alınca şahıs eklerini almış olurlar. Böylece kip ve kişi ekleri alan fiillere çekimli fiil denir.

Fiil + Kip eki + Şahıs eki = çekimli fiil
oku+ du + m = okudum
konuş+ acak + sın = konuşacaksın
çalış+ malı + ız = çalışmalıyız
kazan+ sa + lar = kazansalar

Fiil kipleri haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır:

A) HABER KİPLERİ:

1) GÖRÜLEN GEÇMİŞ ZAMAN
2) DUYULAN GEÇMİŞ ZAMAN
2) DUYULAN GEÇMİŞ ZAMAN
4) GELECEK ZAMAN
5) GENİŞ ZAMAN

B) DİLEK KİPLERİ:

1) GEREKLİLİK KİPİ
2) ŞART KİPİ
3) İSTEK KİPİ
4) EMİR KİPİ

HABER KİPLERİ

1- GÖRÜLEN GEÇMİŞ ZAMAN: Geçmişte yapılan veya tanık olunan  fiilleri anlatmak için kullanılır. İşin yapılma zamanı söyleme zamanından öncedir. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-dı,
-di,-du,-dü,-tı,-ti,-tu,-tü” ekleriyle yapılır.
bekle – di – m                                    gör – dü - k
bekle – di – n                                     gör – dü – nüz
bekle – di                                           gör – dü – ler

2- DUYULAN  GEÇMİŞ ZAMAN: Bildirilen işin, hareketin yapıldığını başkasından duyma anlamı vardır. İşin yapılma zamanı söyleme zamanından öncedir. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-mış,
 -miş,- muş,-müş” ekleriyle yapılır.
oku – muş – um                        acık – mış – ız
oku – muş – sun                       acık – mış - sınız
oku – muş                                 acık – mış -  lar 

3- ŞİMDİKİ ZAMAN : Eylemin içinde bulunulan zaman içinde yapıldığını anlatan kiptir.
İşin yapılma zamanı ile söyleme zamanı aynıdır. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-yor”
ekiyle yapılır.
sev -  i – yor – um                  yürü – yor – uz
sev – i - yor – sun                  yürü – yor – sunuz
sev – i – yor                                       yürü – yor – lar

4- GELECEK ZAMAN : Eylemin bildirdiği iş, oluş, hareketin gelecek bir zamanda gerçekleşeceğini anlatan kiptir. İşin yapılma zamanı, söyleme zamanından sonradır. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-acak, -ecek” ekleriyle yapılır.
anlat – acağ – ım       incele – y – eceğ – iz
anlat – acak -  sın      incele – y – ecek  - siniz
anlat – acak               incele – y – ecek – ler

5- GENİŞ  ZAMAN : Eylemin her zaman yapıldığını bildiren kiptir. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-r,-ır,-ir,-ur,-ür, -ar, -er” ekleriyle yapılır.
çalış – ır – ım             bak – ar – ız
çalış – ır – sın             bak – ar – sınız
çalış – ır                     bak – ar – lar




Aşağıdaki fiillerin kiplerini belirleyiniz.

FİİLLER
G.Geçmiş Z.D. Geçmiş Z.Şimdiki Z.Gelecek Z.Geniş Z.
Gideriz
X
Uyandım
Yapacaksınız
Geçiyorlar
Hazırlamış
Dinlerim
Çıkmışız
Vereceksin
Yürüdüler
Çalışıyor
Saymışsınız
Atlıyorum
Kızdık

Aşağıdaki filleri verilen zamanlarla çekimleyiniz.

FİİLLER
ZAMANLARÇEKİMİ
Taşı-G.Geçmiş ZamanTaşıdı
Sev-Şimdiki Zaman
Dik-Geniş Zaman
Sakla-Gelecek Zaman
Sol-Şimdiki Zaman
Yaşa-D. Geçmiş Zaman
Sor-Geniş Zaman
İzlet-Gelecek Zaman
Konuş-D. Geçmiş Zaman
Don-G.Geçmiş Zaman
Ağla-Gelecek Zaman
Üşü-Şimdiki Zaman
Göster-D. Geçmiş Zaman
Rica et-Geniş Zaman

Aşağıdaki fiillerin kiplerini yanına yazınız.

FİİLLER
KİPLERİ
bakıyorŞimdiki zaman
bileceksiniz
yazarım
düzeldin
çıkmışlar
anlayacaksın
gitti
İçeriz
temizlemişsiniz
oynuyorum
sevmiş
seyreder
izleyeceksin

BİRLEŞİK ZAMANLI FİİLLER İÇİN TIKLAAAAAAAAAAAAAAAAA


0 Comments:

Yorum Gönder

Deneme