gelecek zaman etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
gelecek zaman etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

FİİLLERDE KİP

Fiillerin cümlede kullanılması için çekimlenmesi gerekir. Yani haber veya dilek kiplerinden birini alması gerekir. Haber ve dilek kiplerini alınca şahıs eklerini almış olurlar. Böylece kip ve kişi ekleri alan fiillere çekimli fiil denir.

Fiil + Kip eki + Şahıs eki = çekimli fiil
oku+ du + m = okudum
konuş+ acak + sın = konuşacaksın
çalış+ malı + ız = çalışmalıyız
kazan+ sa + lar = kazansalar

Fiil kipleri haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır:

A) HABER KİPLERİ:

1) GÖRÜLEN GEÇMİŞ ZAMAN
2) DUYULAN GEÇMİŞ ZAMAN
2) DUYULAN GEÇMİŞ ZAMAN
4) GELECEK ZAMAN
5) GENİŞ ZAMAN

B) DİLEK KİPLERİ:

1) GEREKLİLİK KİPİ
2) ŞART KİPİ
3) İSTEK KİPİ
4) EMİR KİPİ

HABER KİPLERİ

1- GÖRÜLEN GEÇMİŞ ZAMAN: Geçmişte yapılan veya tanık olunan  fiilleri anlatmak için kullanılır. İşin yapılma zamanı söyleme zamanından öncedir. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-dı,
-di,-du,-dü,-tı,-ti,-tu,-tü” ekleriyle yapılır.
bekle – di – m                                    gör – dü - k
bekle – di – n                                     gör – dü – nüz
bekle – di                                           gör – dü – ler

2- DUYULAN  GEÇMİŞ ZAMAN: Bildirilen işin, hareketin yapıldığını başkasından duyma anlamı vardır. İşin yapılma zamanı söyleme zamanından öncedir. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-mış,
 -miş,- muş,-müş” ekleriyle yapılır.
oku – muş – um                        acık – mış – ız
oku – muş – sun                       acık – mış - sınız
oku – muş                                 acık – mış -  lar 

3- ŞİMDİKİ ZAMAN : Eylemin içinde bulunulan zaman içinde yapıldığını anlatan kiptir.
İşin yapılma zamanı ile söyleme zamanı aynıdır. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-yor”
ekiyle yapılır.
sev -  i – yor – um                  yürü – yor – uz
sev – i - yor – sun                  yürü – yor – sunuz
sev – i – yor                                       yürü – yor – lar

4- GELECEK ZAMAN : Eylemin bildirdiği iş, oluş, hareketin gelecek bir zamanda gerçekleşeceğini anlatan kiptir. İşin yapılma zamanı, söyleme zamanından sonradır. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-acak, -ecek” ekleriyle yapılır.
anlat – acağ – ım       incele – y – eceğ – iz
anlat – acak -  sın      incele – y – ecek  - siniz
anlat – acak               incele – y – ecek – ler

5- GENİŞ  ZAMAN : Eylemin her zaman yapıldığını bildiren kiptir. Fiil kök veya gövdelerine getirilen “-r,-ır,-ir,-ur,-ür, -ar, -er” ekleriyle yapılır.
çalış – ır – ım             bak – ar – ız
çalış – ır – sın             bak – ar – sınız
çalış – ır                     bak – ar – lar




Aşağıdaki fiillerin kiplerini belirleyiniz.

FİİLLER
G.Geçmiş Z.D. Geçmiş Z.Şimdiki Z.Gelecek Z.Geniş Z.
Gideriz
X
Uyandım
Yapacaksınız
Geçiyorlar
Hazırlamış
Dinlerim
Çıkmışız
Vereceksin
Yürüdüler
Çalışıyor
Saymışsınız
Atlıyorum
Kızdık

Aşağıdaki filleri verilen zamanlarla çekimleyiniz.

FİİLLER
ZAMANLARÇEKİMİ
Taşı-G.Geçmiş ZamanTaşıdı
Sev-Şimdiki Zaman
Dik-Geniş Zaman
Sakla-Gelecek Zaman
Sol-Şimdiki Zaman
Yaşa-D. Geçmiş Zaman
Sor-Geniş Zaman
İzlet-Gelecek Zaman
Konuş-D. Geçmiş Zaman
Don-G.Geçmiş Zaman
Ağla-Gelecek Zaman
Üşü-Şimdiki Zaman
Göster-D. Geçmiş Zaman
Rica et-Geniş Zaman

Aşağıdaki fiillerin kiplerini yanına yazınız.

FİİLLER
KİPLERİ
bakıyorŞimdiki zaman
bileceksiniz
yazarım
düzeldin
çıkmışlar
anlayacaksın
gitti
İçeriz
temizlemişsiniz
oynuyorum
sevmiş
seyreder
izleyeceksin

BİRLEŞİK ZAMANLI FİİLLER İÇİN TIKLAAAAAAAAAAAAAAAAA


Haber Kipleri

Fiillerde iş, oluş ve hareketin ne zaman yapıldığını bildiren kiplere haber kipleri denir.
Haber kipleri;

a) Geniş Zaman
b) Gelecek Zaman
c) Şimdiki Zaman
d)Geçmiş Zaman
-Duyulan Geçmiş Zaman
-Bilinen Geçmiş Zaman

A ) Geniş Zaman:

Fiilin her zaman yapıldığını veya yapılacağını bildiren zamandır. Fiile -r eki getirilerek yapılır.

-Çocuk gelir.
-Elbet bir gün duyar.
-O çok konuşur.
-Kadın kendi kendine güler.
-Zuhal hikaye okur.
-Saadettin antrenman yapar.
-Çocuk futbol oynar.
Not: Geniş zamanın olumsuzu -maz,-mez ile olur.
-Kadın ağlamaz.
- Çocuk futbol oynamaz.
-Yaşlı kadın susmaz

B) Gelecek Zaman:

Fiilin ileriki bir zamanda gerçekleşeceğini bildirir. Fiil köküne -acak, -ecek eki getirilerek yapılır.

-Sultan çarşıya gidecek.
-Kardeşim sınava girecek.
-Komşumuz tatilde Antalya'ya gidecek.
- Babam arabayı satacak.
-Havuz suyla dolacak.
-Buğdaylar ekilecek.
-Zaman geçecek.
-Ahmet duvara çıkacak.
-İleride güzel işler yapacak.
-Öylece susacak.
-Belediye evi yıkacak.
-Çocuklar ağlamayacak
-Kadın annesine bakacak.

 C) Şimdiki Zaman:

Fiilin şu an gerçekleşmekte olduğunu bildiren zamandır. -yor eki ile oluşturulur.

-Çocuk eve geliyor.
-Ödevimi yapıyorum.
-Kadın dışarıda geziniyor.
-Kızlar dedikodu yapıyor.
-Kasap et kesiyor.
-Annem yemek yapıyor.
-Kız küpelerini satıyor.
-Güneş ufukta batıyor.
-Hüseyin sokakta geziyor.
-Babasında tokat yiyor.
-Öğretmen tahtayı siliyor.

D) Geçmiş Zaman:

Geçmiş zaman duyulan ve görünen olmak üzere ikiye ayrılır.

1)Duyulan (-miş'li ) Geçmiş Zaman:

fiilin önceden yapıldığını fakat yapılırken görülmediği, başkasından duyulduğunu bildiren zamanlardır. Genellikle masallarda  kullanılır. Birleşik zamanlarda rivayet olrak kullanılır.
- Kadın konuşmuş
-Boyu çok uzamış
- Çocuklar kavga etmiş.
-Hastane karışmış.
-Olaylar çıkmış.
-Ayşenin kızı evden kaçmış.
-Adem küfür etmiş.
-Sevda çok çalışmış

 2) Görülen (-di'li) Geçmiş Zaman:

-Kadın ağladı.
-Yağmur yağdı.
-Kız eve geldi.
-Umutlar bitti.
-Babası olaya çok kızdı.
- Kadını o dövdü.

BİRLEŞİK ZAMANLI FİİLLER İÇİN TIKLAYINNNNNNN

FİİLDE KİP TIKLAAAAAAAAAAAAAAAAA