Yazılı Anlatımın Niteliği

 1-Yazım konusunun sınırlandırılması:

Yazılı anlatım konunun, birbirine bağlı ve düzenli bir konu sıralamasını öngörür. Ancak her şeyden önce, anlatım konusunun belirlenmesi gerekir.

Anlatım konularının sınırlandırılması,  okuyucunun konuya ilişkin bilgi düzeyi, yazılması düşünülen konunun kısa yada uzun olup olmayacağı ve yazma süresi dikkate alınarak yapılır.

Konuda bir sınırlandırılmaya gidilmemesi ,anlatımda daldan dala atlama, açıklamaya ve kanıtlamaya dayanmayan genellemeler, inandırma güçlüğü ve anlatım kısırlığı yaratır.(Uluğ,1996)

            2-Ana düşüncenin belirlenmesi:

            Yazılı anlatımda ilk adım, konunun seçilip sınırlandırılması; ikinci adım ise, sınırlandırılan konunun belli bir görüş açısından ele alınmasıdır.

Ana düşünce bir konu değil, bir düşünce olmalıdır. Başka bir deyişle , ana düşünce belli bir yargıyı dile getirmelidir. Ana düşünce anlaşılır olmalı , yanlış bir anlamaya yol açmamalıdır. Ayrıca ana düşüncenin açıklama yapmaya, örnek vermeye, karşılaştırmalara , nedenlerini belirtmeye, etki ve sonuçları göstermeye yardımcı olacak bir özellikte bulunmalıdır.

            3- Yazı planının belirlenmesi:

            Yazılı anlatımda bilgi toplamaya girişmeden önce, bilgi toplama işini "keyfilikten" kurtarmak için , belirli bir yazı planı yapılması gerekir.

Yazılı anlatımda , anlatım içeriğinin planlanması, anlatım bütünlüğünü sağlama ve etkililiği arttırmaya yardımcı olur. Plan, anlatım içeriğini geliştirmede başlıca yol göstericidir. Planın hazırlanması yazının ana düşüncesine bağlı olmak üzere , bunu destekleyecek yardımcı düşüncelerle birlikte geliştirilir.

Aşağıda "sigaranın zararları" konusunda yapılabilecek iki tür planlamaya örnekler verilmektedir. Anlatım planı belirli bölüm ve alt bölümlerden kurulur. Bu durum bilgi kümeleri arasındaki gelişme ve bağlantı yolunu görmemize yardımcı olur.

ÖRNEK:

SİGARININ ZARARLARI

Tümce planı:

A. Sigara nedir ve niçin içilir?
i. Sigara tütün bitkisinden yapılan zararlı bir içecektir.
ii. Sigara bir keyif vericidir.
iii. Sigaraya başlama genellikle bir özenti sonucudur.
B. Sigaranın zararları çeşitlidir.
i. Sigara hastalıklara neden olur.
1. Sigara akciğer kanserine yol açar.
2. Sigara kalp hastalıklarına ve damar sertliğine neden olur.
ii. Sigara gebelik döneminde bebeğin sağlığını olumsuz biçimde etkiler.
iii. Sigara içmek maddi bir kayıptır.
C. Sigaranın zararlarından nasıl korunabiliriz.

            Sözcük gruplamalı yazı planı:

A. Giriş
a. Sigaranın tanımı
b. Sigaranın özellikleri
B. Sigaranın zararları
a. Sigaranın yol açtığı hastalıklar
i. Akciğer kanseri
ii. Kalp hastalıkları ve damar sertliği
b. Sigaranın insan yaşamındaki etkileri
c. Sigaranın ekonomik sonuçları
C. Sigaranın zararlarından korunma (Uluğ,1996)