EDATLAR(ilgeçler)

Cümlede tek başına anlamı olmayan fakat kelime ile beraber kullanıldığında cümlenin anlamında değişiklikler yapan  kelime gruplarına edatlar denir

Sık Kullanılan Edatlar:

İle

Yalnız,ancak

Gibi

İçin

Kadar

Doğru(e doğru)

Karşı(e karşı)

Göre(e göre)

Üzere

Mi

1)İle:

İki tür ile vardır;

Bağlaç olan ile………..görev bakımından aynı sözcükleri ve sözcük gruplarını bağlar

Edat olan ile………..durum, karşılık,nedenlik ilgisi kurar cümlede.

Dikkatle izledi.

Üzüntüyle ağladı.

Sivasa trenle giti.

Not: Kelimenin uyumuna göre ile eki “le” olarak kullanılabilir.

2)Yalnız, Ancak:

“Sadece” anlamı katıyorsa cümleye edat olarak kullanılır.(Fakat anlamında kullanılırsa bağlaç olur)

Bu kitabı yalnız sen okuyabilirsin (Sadece anlamı katmış)

Not: “Yalnız” edat olarak kullanıldığında sonraki sözcük ya da kelime öbekleriyle yüklem arasında belli bir sınırlama ilgisi kurar.

3 Gibi:

Kavramlar arasında benzerlik ve karşılaştırma ilgisi kurmada kullanılır.

Koç gibi delikanlı ( Koça benzeyen delikanlı…)

Annem gibi konuşuyor ( konuşması anneme benziyor)

İnsan gibi konuşur ( İnsana yakışır biçimde konuşur)

Bu kavga uzayacak gibi ( ihtimal, olasılık anlamında)

4 İçin:

Cümlede amacıyla, maksadıyla, karşılığında, süreyle anlamlarında kullanılır.

Yalvarmak için geldim ( yalvarmak amacıyla geldim)

Korktuğu için susmuş( Korktuğundan dolayı susmuş)

Onun için aldım bu kalemi (Size özgü)

Elbise için kaç lira ödedin ( karşılığında anlamı)

Tabletini üç gün için aldım (Üç gün süreyle aldım)

5 Kadar:

Ölçüsünde, derecesinde,büyüklüğünde,değin,miktar,derece,belirsiz bir nicelik anlamlarında kullanılır

Bir çocuk kadar yaramazdı (Ölçüsünde, derecesinde)

Avuç içi kadar ev (Büyüklüğünde)

Bizi durağa kadar uğurladı( değin)

Seni görmüş kadar oldum( gibi)

Bahçede beş kadar ağaç var( belirsizlik, nicelik)

6 Doğru (e doğru):

Okula doğru gidiyordu (Karşı Yönünce)

Sabaha doğru kar yağmaya başladı( yakın yakınlarda)

7 Karşı (E karşı):

Denize karşı oturduk (Yönünü bir yöne çevirerek)

Onun bize karşı tutumu değişti (İlgisi)

Öğlene karşı geldiler( Öğlene yakın)

8 Göre (E göre):

Elbisesini günün modasına göre seçmiş (Bir şeye uygun olarak)

Yasalara göre bu bir suçtur ( Yasalar gereğince)

Ona göre herkes suçlu ( o nun düşüncesine)

Ayağına göre ayakkabı bulamadı ( Ayağına uygun)

9 Üzere:

Gitmek üzere hazırlanıyor (Amacıyla)

Geri vermek üzere bisikletimi alabilirsin( geri vermek amacıyla)

10 Mi:

Not: Sonuna geldiği cümlelerde  soru, şaşma,yadsıma gibi anlamlar katar

Not: Soru cümlesinin sonuna gelirse cümle sonuna soru işareti (?) konulur.

Çocuk bugün gelir mi?

Bana iki ekmek verir misiniz?

Zengin mi zengin (Pekiştirme)

Güzel mi güzel bir evi var. (pekiştirme)