İlk Türk Devletleri

Sakalar(İskitler)

-Orta Asya kökenli atlı göçebe kültüre sahip ilk bilinen Türk topluluğudur.

-Hakimiyet kurdukları alan; Karadenizin kuzeyinden Tuna'ya kadar olan yer.

-İnanç olarak çok tanrılılığı seçmişlerdir. İçlerinde en büyük tanrı ise Gök Tanrı'dır.

-Altın, gümüş gibi maden işçiliğinde çok iyilerdir,

-En ünlü hükümdarı Alp Er Tunga'dır.

-İskit-İran savaşları Alp Er Tunga Destanına konu olmuştur.

-Falcılık ve büyücülük önemli özelliklerindendir,

-İlk kadın türk hükümdarı olan Tomris İskitlidir.

-Hayvan uslubunu sanat eserlerine yansıttılar.

 Asya Hunları (M.ö. 4. asır, M.s. 216)

-Tarihte kurulan ilk düzenli türk devleti,

-Devletin başkenti Ötügen'dir,

-Devletin kurucusu Teoman'dır.

-Çinle yapmış oldukları Kuzey Şansi anlaşmasında ilk adları geçer.

-Çin seddi Hunlulara karşı inşa edilmiştir.

-En parlak dönemleri Mete Han dönemidir,

-Tüm türk topluluklarını tek bayrak altında toplamışlardır.

-Orduda onluk sistemi kullanarak dünya askeri stratejesine önemli bir katkı yapmışlardır.

-Oğuz Kağan destanında Mete Hanın faaliyetleri anlatılır.

-Çinlilerle İpek Yolu için mücadele etmişlerdir.

 

Avrupa Hunlar (375-469)

-Kavimler göçü sonrasında Balamir tarafından Avrupa'da kurulmuştur.

-Dış siyasetinde lokomotif güç Uldız'dır.

-Devletin en parlak dönemi Atilla dönemidir.

-Bizansla Margos anlaşması imzalayarak üstünlüğünü tescilledi.

-Atillanın ölümü ile devlet dağılma dönemine girdi.

-Anadoluya gelen ilk Türk kavmidir.

 

 Göktürkler (552-630)

-Avarlar yıkılarak kurulmuştur.

-Devletin kurucusu Bumim Kağandır.

-Merkezleri Ötügen'dir.

-Doğu-Batı adı verilen ikili teşkilatla ülke yönetilmiştir.

-Türk adı ile kurulan ilk türk devletidir.

-Devletin en parlak dönemi Mukan Kağan dönemidir.

-Vesayetv sistemi ve Çin entrikaları nedeni ile yıkılmıştır.

 

 2.Göktürk (Kutluk) Devleti (682-742)

-Yazıyı kullanan ilk Türk devletidir.

-Tarihteki ilk türk alfabesi olan 38 harfli Göktürk Alfabesini hazırladılar.

-Türk tarihinin ilk yazılı kaynakları olan Göktürk Kitabelerini hazırladılar.

-Orhun yazıtları Bilge Kağan, Kültigin ve Vezir Tonyukuk adına dikilmiştir.

-Ergenekon destanında Göktürklerin kuruluşunu anlatır.

-Türkleri Hunlardan sonra tekrar bir bayrak altında toplamışlardır.

-Devlet Uygur, Karluk ve Basmiller tarafından yıkılmıştır.

Uygurlar (745-840)

-Kurucusu Bilge Kutluk Kağan'dır.

-Yerleşik hayata geçerek yerleşik hayatı benimseyen ilk türk devletidir.

-Yerleşik hayat neticesinde ilk türk şehri Ordu Balık'tır.

-Yerleşik hayat neticesinde mimari eser bırakan ilk Türk devletidir.

-Maniheizim dinini benimsemişler ve neticesinde savaşçılık özelliklerini kaybetmişlerdir.

-Yerleşik hayat nedeni ile tarım ve ticaret gelişmiştir.

-İlk kez kağıt ve matbayı kullanan, tahta kalıp tekniğini kullanan Türk devletidir.

-Göktürk alfabesinde sonra ikinci olarak 18 harfli Uygur alfabesini kullandılar.

-Karabalgasun yazıtlarını yazmışlardır. Bu yazıtlarda hoşgörüden bahseder.

-Devlet Kırgızlar ve Moğol istilaları sonucunda yıkılmıştır.

-Talas savaşında Araplarla işbirliği yaparak Çin'e saldırmışlardır.

-Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuştur.