Edebiyat ve Mantık

 Edebiyat ile mantık arasında nasıl bir ilişki vardır? Edebiyatın temeli güzellik, mantığın temeli ise doğruluktur.

            Türk Dil Kurumunun  BSTS / Eğitim Terimleri Sözlüğünde:

“mantık   İng. logic Fr. logique

1. Gerçeği aramaya yönelen zihin işlemlerinden hangilerinin doğru, hangilerinin yanlış yola çıktığını açıklayan ilkeleri yöntemli olarak inceleyen bilim. 2. Çıkarım ve kanıt gösterme bilimi. 3. Gereklik, erek ya da yargı ile iş, araç ya da kanıt arasında var olan tutarlık. 4. Olguların ve düşüncelerin düzenli biçimde sıralanması. 5. Öğrencilere doğru düşünme ilkelerini ve yollarını öğreten derse verilen ad.”

Bir edebî eser meydana getirmek için dikkat edeceğimiz husus, ruhta bir bediî heyecan meydana getirebilmektir. Mantığa uygun söz söylemek için de göz önünde tutacağımız esas, söylenecek sözün gerçeğe uygun olmasıdır. Mesela “İki kere iki dört eder.”, “Su 100°C’da kaynar.” sözleri gerçeğe uygun, bundan dolayı mantığa da uygundur. Ancak bu sözde ruhumuzda bediî bir heyecan meydana getirecek hiçbir yön yoktur.

O halde, edebiyat ile mantığın doğrudan bir ilişkisi olmadığını kabul etmek gerekir. Yalnız edebiyatın bir dalı olan hitabet ile mantık arasında oldukça yakın bir ilişki vardır: Hitabette en çok dikkat edilecek nokta, söylenen sözde bir ikna gücünün bulunmasıdır. Bundan dolayı hitabet, edebî eserlerde olduğu gibi mantığa kesin olarak kayıtsız kalamaz. Aslında hatibin aynı zamanda gerçeğe yakın olan sözlerinde ikna gücü yüksek bir dereceye varmak için fikirlerin sanatkârane bir tarzda, süslü bir surette ifade edilmesi lazım gelir; ancak hiçbir zaman mantığa kayıtsız kalamaz.

EDEBİYAT İLE TARİH


EDEBİYAT İLE AHLAK


EDEBİYAT İLE HİTABET


0 Comments:

Yorum Gönder

Deneme