Eylemler

Eylemler anlam özelliklerine göre üç gruba ayrılır:

 

1-      Kılış (İş) Eylemleri:

Varlığın yaptığı işi, hareketi karşılayan eylemlerdir. Bu eylemler işi yapandan başka bir varlığa daha ihtiyaç duyarlar. Yani nesneye ihtiyaç duyarlar.

 

çağır-ın           siz – işi yapan (özne)            onu – işten etkilenen öğe (nesne)

yıka-sın          sen – işi yapan (özne)          onu – işten etkilenen öğe (nesne)

kır-dı              o - işi yapan (özne)               onu – işten etkilenen öğe (nesne)

           

                                               oku-                                       düşün-           

                                               bil-                                          çöz-

                                               çalış-                                       bağla-

                                               görüş-                                    al-

                                               anla-                                       at-

           

            NOT: Bir eylemin kılış eylemi olduğunu anlamak için başına bir ( onu ) kelimesi getirilir. Anlamlı ise iş eylemidir. Anlamsız ise durum ya da oluş eylemidir.

 

                        (onu) ye ( mek )                                       (onu) dol (mak)

                        (onu) sev ( mek )                                      (onu)  büyü (mek)

                        (onu)  korkut (mak )     anlamlı              (onu)  uyu(mak)             anlamsız

                        (onu) doldur ( mak)                                (onu)  kork( mak)

                        (onu)  aç(mak)                                         (onu)  yürü (mek )        

                                    

2-      Durum Eylemleri:

Varlığın içinde bulunduğu durumu belirten eylemlerdir. Bu eylemler işi yapandan başka bir varlığa daha ihtiyaç duymazlar. Yani nesneye ihtiyaç duymazlar.

 

       (onu) gül-                                   (onu) bağır-

       (onu) uyu-          anlamsız         (onu) kalk-                 anlamsız

       (onu) ağla-                                 (onu) sevin-

       (onu) üzül-                                 (onu) koş-                 

3-      Oluş Eylemleri:

Varlığın zaman içinde nasıl bir değişime uğradığını anlatan eylemlerdir. Yani eylemin gerçekleşebilmesi için belirli bir zamanın geçmesi gerekir. Bu eylemler işi yapandan başka bir varlığa daha ihtiyaç duymazlar. Yani nesneye ihtiyaç duymazlar.

 

       (onu) yaşlan-                                     (onu) öl-

       (onu) uza-                                          (onu) sarar-

       (onu) doğ-           anlamsız                (onu) piş-            anlamsız

       (onu) olgunlaş-                                  (onu) taş-