Dünya Hakimiyet Teorileri-1

Devletlerin güçleri ile hakimiyet alanları arasındaki ilişkiyi inceleyen siyaset bilimcileri aşağıdaki hakimiyet teorilerini ortaya atmıştır :

1. Kara Hakimiyet Teorisi :

Halford Mackinder dünya hakimiyetini sağlamak isteyen devletlerin karalara sahip olması gerektiğini öne sürmüştür. Sibirya ve Avrupa'nın doğusuna Heartland ( Kalp Sahası) adını veren bilim adamına göre bu bölgeye sahip olan dünyaya hükmeder.  Bugün Rusya sınırları içerisinde yer alan bu bölgeye sahip olanların dünya kaynaklarının %50'sine hükmedeceğini iddia etmiştir.

Bu teoriden etkilenen Almanya bu bölgeyi ele geçirmek amacıyla Rusya'ya saldırmış, I. Ve II. Dünya Savaşlarının çıkmasına neden olmuştur. Günümüzde de bu teorinin geçerliliğini koruduğunu düşünenlerin sayısı oldukça fazladır.

2. Kenar Kuşak Teorisi :

Nikolas Spykman Amerika kıtası üzerine yaptığı araştırmalar neticesinde bu teoriyi ortaya atmıştır. Kara hakimiyet teorisinde dış adalar ve uydu olarak tabir edilen,  Heartland'ı saran Amerika, Avustralya ve Afrika'ya sahip olmanın dünya hakimiyetini sağlayacağını savunur. Adeta dünyayı dıştan içe doğru sarmalayarak hakimiyet altına alınabileceğini savunmuştur.

3. Deniz Hakimiyet Teorisi :

Alfred Thoyer Mahan denizlerde güçlü olan ve denizlere hakim olanın dünyaya hakim olacağını savunur. Bir Amerikalı olan Mahan ülkesinin dünya hakimiyetini sağlaması için önemli limanlara, denizlere ve kıyılara sahip olması gerektiğini savunmuştur.

Dünya hakimiyetini sağlamak açısından tartışılsa bile önemli denizlere sahip olmak dünyada önemli bir güç olmak için büyük önem taşımaktadır. Bu teori başta ABD ve Rusya olmak üzere birçok büyük devletin dış politikasını şekillendirmiştir.

4. Hava Hakimiyet Teorisi :

Hausy Scitaklian tarafından ortaya atılan teoriye göre havacılık alanında en güçlü olan, yani havaya hükmeden millet dünyaya da hükmeder.

5. Merkezi Türk Hakimiyet Teorisi :

Prof. Dr. Ramazan Özey tarafından ortaya atılan bu teori Kara Hakimiyet Teorisine tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bu teoriye göre Anadolu bir kaledir ve Anadolu'ya hükmeden Balkanlara, Balkanlara hükmeden de dünyaya hükmeder.

Yazının İkinci Bölümü İçin Tıklayın ...