TAŞERON NEDİR (Taşeron Firma, Taşeron İşçi)

TAŞERON NEDİR???

Bir işin bir bölümünü , esas  işi yapan kurum ya da kişiden alarak , o işi yapmaya başlayan kişi, kurum  ya da firmaya taşeron adı verilir. Taşeron kavramını  yasalarda “alt işveren” olarak geçmektedir. Taşeron iş yapan  firmalarda çalışan işçilere (emekçilere) taşeron işçi denir. Taşeron işçiler bir işin esas bölümünde  değil de  işin asıl yürümesine yardımcı olan yan kollarda görevlendirilebilir.

Örneğin üniversitelerde yapılması gereken asıl iş kaliteli bir eğitim öğretim olanağı sağlayarak topluma faydalı birey ve meslek elemanı yetiştirmektir. İşte eğitimin daha iyi yürümesi için  gerekli olan temizlik, yemek,bahçe düzenlemesi gibi işler ise yardımcı işlerdir. Okullarda akademik personel veya eğitim uzmanları taşeron firmalara verilmez çünkü bunlar ana elemanlardır. Ama kampüsün temizliği, yemek hizmetleri taşeron işçilerce sağlanabilir.

Bir diğer örneğe bakacak olursak günümüzde bazı askeri kuruluşlar yemek gibi organizasyonları dışarıdan bir firma ile anlaşarak yaparlar. İşte dışarıdan yemek yapan firma taşeron firma çalışan işçiler ise taşeron işçilerdir.

Taşeron işçiler günümüzde artık birçok şirket tarafından yardımcı işlerde kullanılıyor.Nedeni ise  şirketler kendi bünyesinde çalıştırdıkları işçilerin sigorta,sosyal imkan,  vb. masraflarından kurtularak üzerindeki bu yükü atarak daha fazla kar elde ederler. Fakat henüz  tam olarak tanımı yapılmamış, pozisyonu net belli olmayan ve çalışma şartları iyileştirilmemiş olan taşeron işçiler, patronların keyfi uygulamaları ile çalışma şartları ve işçi hakları bir kenara atılarak  haddinden fazla çalıştırılıp emeklerinin karşılığını tam olarak alamaya bilmektedir. Nedeni ise çok basittir:

Örneğin: Devlet hastanesine günde 1000 kişilik yemek için bir yemek firması anlaşıyor. Normal şartlarda 1000 kişilik yemeği yapacak kadro 10-12 kişi . Fakat firma ortalama 1000 tlden maaş verse eder sana maliyet 10000-12000 fakat aynı işe daha çok çalışarak 5-6 kişiye ağır şartlarda yaptırılırsa olur maaşlar 5000-6000 . İşte taşeron firmaların yüksek kar amacı ile işçilerinin nasıl ezebileceklerini görmekteyiz. Hastane bu işçileri bünyesinde çalıştırsa maaşları, sigortaları, sosyal imkanları bir sürü masraf yapacak, taşeron işçi 12 kişinin işini 6 kişiye yaptırmazsa fazla kar yapamayacak yani sonuç olarak birileri hep kazanacak ama işçi daima yükün altında kalacak.

TAŞERON FİRMALARIN AHLAKİ  OLMAYAN DAVRANIŞLARI

Devlet dairesi ve çalışma şartlarında belirtilen  çalışma süresi kağıt üzerinde varmış gibi kılıfına uydurulsa da biliyoruz ki mesainin başlangıcı ve bitişini patron belirler.

Devlet kurumlarında çalışma saatlerinin dışında yapılan ek iş için mesai ücreti alınsa da taşeron firmalarda patron vermeyebiliyor. İtiraz hakkınız ise kabu görür fakat bir de bakmışsınız ki kapının önündesiniz bu kozu elinde tutan patron işçiye mesai yazmıyor.

11Ay çalıştırıp daha sonra çıkarabiliyor dolayısı ile tazminat hakkınız olmuyor.

Özellikte mevsimlik işlerde ara boş dönemde maaş vermemek için işlerin azaldığında işçileri çıkarıyo daha sonra işler tekrar eski haline döndüğünde işe alıyor.

 Maaşın az olması, genellikle geç ya da eksik yatması ve sonucunda buna itirazın yasal olarak olsa da artık diğer maaşı görene kadar işten çıkarılma durumunuz ne olur malum.

Sigorta primlerinin eksik yatması, veya çalışmıyor gösterilip hiç yatırılmaması

Kıdem tazminatını alamama,

Haklarınızı savunacak sendikal örgütlenme imkanının olmaması.

 Tatil günlerinde dahi işe gitme

NOT: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,yaptığı çalışmalarla tazminatta ay hesabı uygulamasına geçerek 11 ay çalıştırılıp işten çıkarılan işçilerin tazminat almaya hak kazanmaları ve günlük 8 saatten fazla çalıştırılan işçilere mesai ücreti verilmesi yolunda çalışmalar yaparak taşeron işçilerin sorunlarını çözme yolunda adımlar atmaktadır. 

TAŞERON İŞÇİLERLE İLGİLİ YAPILAN YENİ ÇALIŞMALAR

Türkiye'nin 1960 yılında imzaladığı 94 sayılı İLO(iş sağlığı ve güvenliği ve çalışma ortamına ilişkin

sözleşme) sözleşmesi bulunmaktadır, Sözleşmeye dayanak olarak  mevzuatta düzenleme yapılarak bu

sbüyük oranda bu sorun ilerleyen zamanlarda çözülecektir. Ve dolayısıyla  taşeron işçilerin hangi kurumun işçisi olduğuna bakılmadan iş yerlerinde yapılan toplu iş sözleşmesi hükümlerinin alt işveren işçilerine de uygulanmasını sağanarak sorun çözülecektir.