Gazel

Gazel

• Beyit sayısı 5 ile 15 arasında değişir.


• Divan edebiyatının en fazla kullanılan nazım biçimidir gazeller.


• Gazelde; başta aşk, sevgi, güzellik gibi lirik konular olmak üzere felsefî, dinî ve öğretici konular işlenebilir.


• Konularına göre şu adları alır: âşık-âne, rind-âne, şûh-âne, hikemî...


• Gazellerin özel bir adı yoktur; genelde rediflerine göre adlandırılır.


• Nazım birimi beyittir.


• Kafiye düzeni: aa ba ca...


• Kaynağı Arap şiiridir; kasidenin tegazzül bölümünden oluşmuştur.


• Genellikle gazelin beyitleri arasında herhangi bir konu bütünlüğü yokturdur; her beyitte farklı bir konu işlenebilir.


• İç uyakların bulunduğu gazellere musammat gazel denir; bu gazelleri oluşturan beyitler ortadan ikiye bölündüğünde abab, cccb, dddb şeklinde dörtlükler oluşur.

• Gazelde bütün beyitlerde aynı konu işleniyorsa “yek-ahenk”; 


•  Bütün beyitler aynı söyleyiş güzelliğindeyse “yek-avaz” adını alır. 


• Gazelin ilk beytine “matla” (doğuş yeri), 


• Son beytine “makta” (kesme yeri) denir. 


• İlk beyitten sonraki beyte "hüsn-i matla" (güzel başlangıç), 


• Son beyitten öncekine "hüsn-i makta" (güzel bitiriş) denir. 


• Gazelin en güzel beyti ise "beytü'l-gazel" ya da "şah beyit" adıyla anılır. 


• Şair, mahlasını (şairin takma adı) maktada ya da "hüsn-i makta”da söyler.

Önemli Gazel Şairleri

• Fuzuli


•  Baki


•  Nedim


• Necati


• Şeyhülislam Yahya


•  Naili


•  Şeyh Galip