1901’de Servet-i Fünun dergisinin kapatılmasıyla dağılan topluluk II. Meşrutiyet’in ilanından sonra 1908 yılında “Ahmet Haşim, Emin Bülent, Ali Canip, Yakup Kadri, Hamdullah Süphi, Fuat Köprülü, Celal Sahir” gibi bir kısım genç sanatçılar bir araya gelerek bir edebiyat grubu oluşturdular. Gruplarına “Fecr-i Ati” adını verdiler.
1909’da ilk toplantılarını yaparak bildiri yayınladılar. “Fecr-i Ati Encümen-i Edebisi” adıyla edebiyatımızda edebi bildiri yayınlayan ilk grup olarak tarihe geçmişlerdir.
FECR-İ ATİ GRUBUNUN SANAT GÖRÜŞLERİ
-“ Sanat, şahsi ve muhteremdir.” görüşünü savunmuşlardır. Sanata ve edebiyata hizmet etmek amacıyla eserler yazmıştır.
-Sanatı ve edebiyatı boş vakitlerin verdiği sıkıntıyı giderecek bir araç olarak görmediler. Sanatın, toplumun eğitimine katkı sağladığına inandılar.
-Fransız edebiyatını örnek aldılar. Daha çok Fransız Sembolistlerden etkilendiler.
-Edebiyatın önemini halka anlatmak için çaba gösterdiler.
-Şiirlerini aruz ölçüsüyle yazdılar, serbest müstezatı geliştirerek kullandılar.
-Eserlerinde genellikle aşk ve doğa temasını ele aldılar. Romantik bir aşkı dile getirdiler, gerçekten uzak bir doğa betimlemeleri yaptılar.
-Eserlerinde ağır ve süslü bir dil kullandılar. Servet-i Fünuncularda olduğu gibi Arapça, Farsça kelime ve tamlamalara sıkça yer vermişlerdir.
-Servet-i Fünun Edebiyatına bir tepki olarak ortaya çıkmalarına rağmen edebiyata bir yenilik getirmemişlerdir. Yazdıkları eserlerle Servet-i Fünun Edebiyatını devamı niteliğinde olduğunu göstermişlerdir.
-1912’de dağılan topluluğun birçoğu Milli Edebiyat akımı içinde yer almış, bazıları da edebiyat yaşantılarına bağımsız olarak devam etmişlerdir.
FECR-İ ATİ EDEBİYATINDA ŞİİR
-Şiirde, Sembolizm ve Empresyonizm akımları etkili olmuştur.
-Şiirde daha çok aşk ve doğa temaları işlenmiştir. Duygusal söyleyiş ağır basmıştır.
-Şiirde ölçü aruz ölçüsüdür.
-Şiir dili Arapça-Farsça sözcük ve tamlamalarla doludur.
-Ahmet Haşim, Fecr-i Ati şiirinin en önemli şairidir.
FECR-İ ATİ GRUBU SANATÇILARI
AHMET HAŞİM (1884-1933)
-Fecr-i Ati topluluğunun en büyük şairidir. Bağdat’ta doğdu.
-Şiirlerinde psikolojik durumunun yansımaları görülür.
-küçük yaşta annesini kaybetmiş, bu durum onu karamsarlığa, yalnızlığa, sıkıntılara itmiştir.
-“Sanat sanat içindir.” görüşüyle şiirler yazmıştır.
-Sembolizmin edebiyatımızdaki en önemli temsilcisidir.
-Nesneleri değil, nesnelerin kendinde bıraktığı izlenimleri anlatması onu Empresyonizme (İzlenimcilik) yaklaştırır
-Şiirde anlamın kapalı olmasını, her okuyucunun şiiri farklı biçimde yorumlamayabilmelidir. Şiir asla düzyazıya çevrilemez.
-Hayale önem veren sanatçı, toplumsal sorunlara hiç yer vermemiştir.
-Kızıl gün batımları, sararmış yapraklar, ay ışığı altındaki doğa, loş karanlıklar… onun başlıca şiir temalarıdır.
-Sembolist şiirin esas öğesi olan “Sembol” şiirinde pek yoktur.
-Şiirlerini arzu ölçüsüyle yazmıştır.
-Şiirde muskiye önem verir. Şiirin “ sözden çok musikiye yakın bir dil” olduğunu söyler.
-Şiir dışında fıkra, gezi türünde de eserleri vardır. Düzyazı dili sade ve konuşma havasındadır.
-“Bize Göre, Gurabahane-i Laklakan” adlı eserlerindeki kimi yazılar, edebiyatımızın ilk deneme örnekleri sayılır.
ÖLÇME- DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız?
Türk edebiyatının ilk edebi beyannamesi Fecr-i Ati Topluluğuna aittir. ( )
Fecr-i Ati Topluluğu sanatçıları Tanzimat dönemi Edebiyatından etkilenmişlerdir. ( )
Fecr-i Ati topluluğu sanatçılarından bazıları daha sonra Milli Edebiyat hareketine katılmışlardır. ( )
Aşağıdaki cümlede boş bırakılan noktalı yere uygun ifadeyi yazınız.
Fecr-i Ati Topluluğu slogan olarak “Sanat, şahsi ve muhteremdir.” sözünü kullanmışlardır.()
Aşağıdakilerden hangisi Fecr-i Ati Beyannamesinde adı bulunan sanatçılardan biri değildir?
Ahmet HAŞİM B) Mehmet FUAT
C) Celal SAHİR D) Şahabettin SÜLEYMAN
E) Yahya Kemal BEYATLI
CEVAP: E
“1909’DA Fecr-i Ati Topluluğuna katıldı. Bu topluluğun dağılmasından sonra da şiirler yazmayı sürdürdü. Şiirlerinin hepsi de aruzla yazılmıştır. Aşk ve doğa temalarını işlediği, sembolizm akımı anlayışına uygun olarak yazdığı şiirlerinde hayale ve müziğe büyük önem verdi. Güçlü şiirleri yanında değişik konuları yoğun bir dille anlatan fıkraları da vardır.”
Burada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Ahmet Haşim B. Cenap Şahabettin
C. Süleyman Nazif D. Faruk Nafiz Çamlıbel
E. Yahya Kemal Beyatlı
CEVAP:A
