Türk Edebiyatında İlkler

• İlk yerli tiyatro eseri: Şinasi'nin 1859 yılında yazdığı Şair Evlenmesi
• İlk yerli roman : Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat adlı eseri
• Batı tekniğinin kusursuz biçimde uygulandığı ilk romanımız Halit Ziya Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu adlı romanıdır.
• İlk çeviri roman :Yusuf Kamil Paşa'nın 1859 yılında  Fenelon’dan çavirdiği Telemak'tır.
• İlk köy romanı :Nabizade Nazım'ın Karabibik adlı romanıdır.
• İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf 'un Eylül adlı romanıdır.
• İlk realist roman :Recaizade Mahmut Ekrem'in  Araba Sevdası adlı romanıdır.
• İlk resmi Türkçe gazete :Takvim –i Vakayi'dir.
• İlk yarı resmi gazete :Ceride-i Havadis'dir.
• İlk tarihi roman :Namık Kemal'in yazmış olduğu Cezmi ve A. Mithat'ın Yeniçeri adlı eseridir.
• İlk özel gazete : Şinasi ile Agah Efendi'nin çıkarmış olduğu Tercüman-ı Ahval'dir.
• İlk pastoral şiir: A.Hamit Tarhan'ın Sahra adlı şiiridir.
• Şinasi İlk şiir çevirisini yapan noktalama işaretlerine ilk kez  kullanan ve ilk makaleyi yazan edebiyatçımızdır.
• A.Hamit Tarhan aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan şairimizdir. (Eşber veya Sardanapal)
• A.Hamit heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eserimizin sahibidir.(Nesteren)
• İlk bibliyografya Katip Çelebi'nin Keşfü’z Zünun adlı eseridir.
• İlk hatıra kitabı Babürşah'ın Babürname adlı eseridir.
• İlk hamse yazarı Ali Şir Nevai'dir.
• İlk tezkire Ali Şir Nevai'nin Mecalisün Nefais adlı eseridir.
• İlk antoloji Ziya paşa'nın Harabat adlı eseridir.
• İlk atasözleri kitabı Şinasi'nin Durub-i Emsal-ı Osmaniye adlı eseridir.
• İlk mizah dergisi Teodor Kasap'ın çıkardığı Diyojen'dir.
• İlk hikaye kitabı  A:Mithat'ın Letaif-i Rivayet adlı eseridir.
• İlk fıkra yazarımız Ahmet Rasim'dir.
• Türkçe yazılan ilk kitap Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig adlı eseridir.
• İlk siyasetname Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig adlı eseridir.
• İlk mensur şiir örneklerini Halit Ziya Uşaklıgil yazmıştır.
• Şiirde ilk defa Türk kelimesini Mehmet Emin Yurdakul kullanmıştır.
• Dünya edebiyatındaki ilk modern roman Cervantes'in Don Kişot adlı eseridir.
• İlk makale Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi'dir.
• İlk edebi bildiriyi Fecr-i Ati topluluğu yayımlamıştır.
• Mesnevi tarzında yazılmış ilk eser  Yusuf Has Hacib'in KUTADGU BİLİG adlı eseridir.
• İlk seyahatname SEYDİ ALİ REİS'in MİR’ATÜL MEMALİK adlı eseridir.
• İlk Edebiyat tarihçimiz Abdulhalim Memduh Efendi'dir.
• Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz Fuat Köprülü'dür.
• Sahnelenen ilk tiyatro eserimiz Namık Kemal'in Vatan yahut Silistre adlı eseridir.
• Klasik nazım biçimlerinden farklı ilk örnekleri veren TEVFİK FİKRET'dir.
• Türkçenin ilk dil bilgisi kitabı Süleyman paşa'nın SARF-I TÜRKİ adlı eseridir.
• İlk naturalist eserimiz  Nabızade Nazım'ın  Zehra adlı kitabıdır.
• Nedim, mahallileşme akımının Divan Edebiyatındaki temsilcisidir.
• Şarkı  türünü ilk ortaya çıkaran  NEDİM'dir.  
• İlk tarih ve coğrafya ansiklopedisi Kamus'ul Alam adlı eserdir.
• İlk sözlüğümüz Kaşgarlı Mahmut'un Divan-ı Lügat-it Türk adlı eseridir.
• İlk Türkçe sözlüğümüz Şemsettin Sami'nin Kamus-ı Türki adlı eseridir.
• Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin Göktürklere ait Orhun Abideleri'dir.
• R. Mahmut Ekrem edebiyatımızda objektif eleştirinin nasıl olacağını ilk açıklayan yazardır.
• Mehmet Emin Yurdakul Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden ilk edebiyatçıdır. 
• Ömer Seyfettin konuşma diliyle yazılmış ilk hikayenin yazarıdır.
• Edebiyatımızda ilk kafiyesiz şiir A. Hamit'in Validem adlı eseridir.
• İlk köy şiiri Muallim Naci'nin Köylü Kızların Şarkısı adlı eseridir.
• İlk alfabemiz Göktürk Alfabesi'dir.
• Tekke şiirinin öncüsü Ahmet Yesevi'dir.
• İlk Türk destanı  Alp Er Tunga Destanı'dır.
• Türk edebiyatında batılı anlamda ilk eleştirinin sahibi Namık Kemal'dir.
• Haldun Taner Türk edebiyatında epik tiyatro türünün kurucusudur.
• İlk kadın romancımız Fatma Aliye Hanım'dır.
• Süslü nesrin ilk temsilcisi Sinan Paşa'dır.
• Dünyanın bilinen ilk destanı Sümerlerin Gılgamış Destanı'dır.
• Dünyanın halen yaşayan, en büyük ve ilk Müslüman Türk Destanı  Kırgızların Manas Destanı'dır.
• Edebiyat kelimesini Türk edebiyatında ilk kullanan Şinasi'dir.
• Kurtuluş savaşımızı doğrudan işleyen roman Ateşten Gömlek'tir.
• Aristofanas, komedi türünün ilk büyük ustasıdır.
• Aiskylos trajedi türünün ilk büyük ustasıdır.
• İlk uyarlama tiyatro eserinin yazarı A.Vefik paşa'dır.
• Montaigne deneme türünün kurucusudur.
• İlk divan şairimiz Hoca Dehhani'dir.   
• Hikayede Anadolu'yu gerçek anlamda ilk kez  işleyen Refik Halit Karay'dır.
• En başarılı psikolojik romanımız P.Safa'nın 9.Hariciye Koğuşu adlı eseridir.
• Tevfik Fikret , Şermin adlı eseri ile ilk çocuk şiirlerini yazan edebiyatçımız olmuştur.
• Genç Kalemler Dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organıdır.

Read More