Anı

Anı (hatıra) nedir?

Bir kimsenin kendi başından geçenleri veya tanık olduğu olayları anlattığı esere anı (hatıra) denir. Bu tanımı daha kısaltarak “yaşanmış olayları anlatan yazı türüdür” diyebiliriz.

Anı (hatıra) türü nasıl doğmuştur?

Anı türü insanoğlunun yaşadıklarını başkalarıyla paylaşma ihtiyacından doğmuştur. Bir bakıma anılar yaşamların insan belleğindeki izleridir.

Anı yazısının nitelikleri nelerdir?

Anı yazılarında arananların başında içten ve gerçekçi olmak gelir. Anı yazmak sorumluluk, doğruluk, açık sözlülük gerektirir. Yaşananlar ne kadar ilgi çekici olsa da süzgeçten geçirilmiş , zengin bir dil beğenisine erişmiş olması gerekir.

Anı ile günlük nerede kesişirler?

Günlükleri günü gününe yaşanılan olaylar, fikirler,  duygularda  oluştururlar. Bir başka ifadeyle günlükler, hayattayken yazılır, oysa anılar yaşandıktan sonra yazılır.

Anı türü ile örtüşen başka bir tür var mıdır?

Anı geçmişi anlattığı için tarih ile de kesişir.

Anılarını kaleme alanlar kendi hayat hikayelerini de detaylı bir şekilde  araştırırlar. Bu yüzden anı türü özyaşamöyküsü (otobiyografi) ile de zaman zaman örtüşür. Anı da hayat öyküsü bir araç durumundadır. Amaç, dönemini ve çevresindekini anlatmaktır.

Anıların yararları nelerdir?

Anı türünde yazılmış eserler, okuyuculara bir çok  tarihî olayı canlı olarak anlatırlar onlara yasatırlar.

Anı türünün ilk örneği hangi eserlerdir?

Eski Yunan edebiyatında Ksenephon’un Anabasis eserş, anı türünün ilk  ve en güzel örneklerinden sayılır. Fransız edebiyatında Sain-Simon, Rousseau gibi isimler , İtalyan edebiyatında Silvio Pellica en tanınmış anı yazarlarıdır.

Anı türü, özellikle 16. yüzyılda önem kazanmıştır.

Sanat, edebiyat, fikir, bilim ve siyaset adamlarının anıları dönemlerini aydınlatması yönünden vazgeçilmez belgelerdir.

Türk edebiyatında,  anı türüne ait ilk eserler hangileridir?

• Eski edebiyatımızda anı türünün en önemli ilk  eseri Babur Şah’ın kaleme aldığı Babürname’dir.
• Ebülgazi Bahadır Han’ın Şecere-i Türkî’si de anı türünde önemli bir eserdir.
• Tezkire yani biyografi  yazarlarından Aşık Çelebi de, tanıdığı şairleri ayrıntılarıyla anlatır.

Anı türü Tanzimat’tan sonra nasıl bir gelişme gösterir?

Yeni edebiyatımızda anı türündeki eserler Tanzimat’tan sonra yazılmıştır.

Anılarını yazmış birçok yazarımızdan şu adları anabiliriz: Ahmet Rasim’in “Muharrir, Şair,