MERDİVEN
Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden,
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,
Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak...
Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta,
Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...
Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller;
Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller,
Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
Bu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dolmakta,
Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...
Kelimeler:
Sema: Gökyüzü
Arz: Yer, Toprak
Muttasıl: Aralıksız, Sürekli
Lisan: Dil.
Hafi: Gizli
Şiirde yaşamının büyük bir bölümünü tüketen veya sevgi, aşk gibi duyguları peşinden koşan bir kişinin güzel anlarını geride bıraktığı, adım adım ölüme yaklaştığı yada mutsuzluğa gark olduğu anlatılmaktadır.
Şiirde çizilen bir tablo vardır ve bu tablo içerisinde sözcüklerinin her birinin temsil ettiği bir anlam vardır.
Merdiven, yaşamı; Sema, ölümü yada öteki dünyayı; Yaprak yığınları, anıları; akşam, hayatın son demlerini ifade ediyor olabilir ya da sema özlemi çekilen hayali bir beldeye, merdiven oraya giden yola, ağlama oraya ulaşılamamasına karşılık geliyor olabilir.
Bir akşam üstü, güneş bütün bir şiir boyunca batmaktadır. Şiire hakim olan renkler sarı ve kırmızıdır.
Güzel günlerin geride kalmasıyla umutları tükenen, moral gücü kaybolan, yavaş yavaş sona yaklaştığını hisseden bir kişinin hüznü şiire hakimdir.
Şiirde doğa ile kişi arasında bir iletişim söz konusudur. Haşim, doğa ile insan ruhun birleştirerek kendi iç dünyasını görünür hale getirmekte, acı çeken, kanayan benliğine uygun bir dünya kurmaktadır.
Yeryüzüne eğilmiş, sürekli kanayan güller, acıların, hüznün, mutsuzlukların, geröek dünyadan kaynaklandığını ifade ediyor. Şiirde çizilen tablo, insanın ruhuna dolan gizli bir dildir ki, kişinin iç dünyasını ifade eder.
Akşam vakti güneş batımında doğaya bir hüzün hakimdir. Doğanın bu hüzünlü hali hayatının son demlerinde olan bir kişinin ruh haliyle örtüşmektedir.
Dil ve Üslup
Haşim’in üslubu doğanın, eşyanın dışına çıkma isteğini yansıtmaktadır. Bu yüzden, duygu ve düşüncelerini sembollerle ifade eder.
Haşim, merdiven adlı şiirde de akşam vaktini anlatmış, ve onu anlatmak için bazı renklerden, sembollerden yararlanmıştır.
Merdiven şiri Haşim’in olgunluk çağında sembolist anlayış ile yazmış olduğu bir şiirdir. “Piyale” adlı eserin içerisinde yer alır.