Yazı yazma bir bakıma konuşmanın yazılı biçimidir. Ancak yazı yazmanın konuşmadan ayrılan ve kendine özgü teknikleri vardır.
“Yazılı konuşma (iletişim), sözlü konuşmadan hem yapısı hem işleyiş tarzı bakımından farklı olan bir dilsel işlevdir. Gelişmesinin en alt düzeyinde bile, yüksek bir soyutlama düzeyi gerektirir. Yazılı konuşma, sözlü konuşmanın müzikal anlatımlı ve sesçil özelliklerinden yoksun, yalnızca düşüncede ve imgelerle yürütülen bir konuşmadır. İmgelerdeki yetersizlik yazma hatalarına yol açmaktadır.” (Ferah, 2000, s.23 )
Harflerin birer sembol olduklarının farkına varılması, bu sembollerin oluşturduğu dil birliklerinin bir anlam taşıdığının düşünülmesi çocuk için oldukça zordur.
Bu durum karşısında öğretmen sabırlı ve anlayışlı olmak zorundadır. Yazma sırasında, çocuğun bir takım benzerlikler kurarak, farklılıkları keşfederek karşı karşıya bulunduğu dil unsurlarını tanımaya ve anlamlandırmaya çalıştığını, zihnî bakımdan büyük bir çaba içerisinde olduğunu, bu arada kendi sınırlı zihnî donanımı içinde güçlükler yaşadığını öğretmenler bilmelidir. Bunlar arasında, okula henüz gelmiş çocuklarda görülen “mekân algılama ve yön belirleme”deki yanılsamaları kayda değerdir.
“Yedi yaşlarında sağ-sol ve yukarı-aşağı istikametlerini gösterebilme yeteneği çocukların %90’nında gelişmiştir.” (Gumbell, 1989, s.85) Mekân ilişkilerinin bu yönüne ilkokul birinci sınıf öğretmenlerinin ilk günden itibaren önem vermesi gereklidir. Tahtaya yazılan cümle, kelime, hece ve harflerin sağ-sol, yukarı-aşağı durumları sırada oturan çocukların sağ-sol, yukarı-aşağı durumlarından farklıdır. Tahtada dikey bir düzlemde yazılı olan cümle, kelime, hece ve harflerin yatay düzlemdeki deftere yazılması kolay değildir.” (Ferah, 2001, s.28.)
Öğretmen yazı öğretiminde görsel ipuçlarını (oklarla yön gösterme) kullanmalı, harfleri bellekten yazdırma çalışmaları yapmalıdır. Harflerin başlangıç ve bitiş noktaları, alt ve üst uzantıları gösterilerek, kâğıt üzerindeki çizgilerin takibi sağlanmalıdır. Öğrencilerin gayretleri olumlu olarak değerlendirilip yerinde ve uygun pekiştireçler verilmelidir. Öğrenciler cesaretlendirilmelidir. Böylece yazı yazma çalışmaları zevkli hale getirilmelidir.
Yrd.Doç.Dr Mehrali Calp
YazmaEğitiminde Öğretmenin Tutumu
Yazma Ödevi ve Türleri
Yazılı Anlatımın Niteliği
Yazılı Anlatım Etkinliklerini Ölçme ve Değerlendirme
Yazılı Anlatım Çalışmalarında Yazma Aşamaları
Yazılı Anlatım Becerilerini Geliştirmede Başvurulacak Teknikler