GELİŞMELER
Haçlı seferlerinden sonra Avrupa’da Barut’uı ateşli silahlarda kullanılmasıyla, feodolite yıkılmıya, güç kaybetmeye başladı ve beraberinde merkezî krallıklar güçlenmiştir. Yine Haçlı Seferleriyle Doğudan alınan kâğıt ve matbaanın Avrupa’da kullanılmasıyla Avrupada okuma yazma oranı arttı, Hümanizm, Rönesans ve Reform gibi bilim, sanat fikirve din akımları doğdu.
COĞRAFİ KEŞİFLER
Nedenleri
- Cesur gemicilerin yetişmesi ve gemicilik alanında yaşanan gelişmeler
- Haçlı Seferlerinin sonucunda Avrupa’da Pusulanın Avrupalı denizciler tarafından kullanılması
- Ticaretin kalbi olan İpek ve Baharat Yolları’nın Türkler’in elinde oması
- Coğrafya bilgisindeki yenilikler ve ilerlemeler
- Avrupalıların doğu ülkelerinin zenginliklerine göz koyması
Sonuçları
- Yeni ırklar,kültürler ve medeniyetlerin varlığı keşfedile
- Akdeniz limanları ticarette önem kaybederken; Okyanusu’ndaki limanlar büyük önem kazandı
- Kilise itibarını kaybetti(Yıllarca bilimin önündeki engeldi
- Ticari faaliyetlerin başlamasıyla Sömürgecilik başladı
- Yeni egzotik bitkiler ve hayvanlar keşfedildi. Avrupaya aktarıldı
- Afrika’dan getirilen yerli halk Amerika’ya yerleşrildi. Burada köle ticareti başladı
- Avrupa zenginleşti, İslâm ülkelerinde ise ekonomi bozuldu
- Osmanlı parası değer kaybetmeye başladı
- Rönesans ve Reform hareketlerine neden oldu
RÖNESANS
15. ve 16 yy.da İtalya’da başlayıp Avrupa gelenine yayılan edebiyat, sanat, bilim alanında yapılan yenilik ve gelişmelere denir.
Nedenleri
- Matbaanın etkisi ile yeni buluş ve düşüncelerin yayılmas
- Eski Yunan ve Roma Medeniyeti’nden kalma eserlerin incelenmesi ve geçmişe olan özlem
- Avrupa’da üstün yetenekli sanatçıların yetişmesi ve bu sanatçılara değer verilmeye başlanması
- Coğrafî keşiflerin sonucu gelişen ekonomi ile Avrupa halkının yaşam standartlarının yükselmesi
- Sanatçı ve sanat eserlerine değer veren bir sınıfın ortaya çıkması
Rönesans’ın Sonuçları
- Skolâstik düşünce yıkıldı, Avrupa’da bilim alanında deney ve gözleme dayalı pozitif düşünce yayıldı
- Skolastik düşüncenin yıkılması Reform hareketine zemin oluşturdu.
- İnsanı ve doğayı konu alan hümanist eserler oluşturdu.
- Din adamları bürokraside çalıştırılmadılar laik düzen temelleri atıldı, devlet işlerini yürütecek bürokrat sınıf ortaya çıktı.
- Avrupa’da biri zengin diğeri fakir olan iki sınıf ortaya çıktı.Kapitalizm temelleri atıldı.
- İlim ve sanat konularında önde olan İslâm Dünyası’nın öncülüğünü Avrupa aldı
REFORM
16. yy.da Katolik mezhebindeki bozulmaları önlemek ve katolik mezhebinde yeni düzenlemeler yapmak amacıyla gelişen harekettir.
Nedenleri
- İncil’in millî dillere tercüme edilmesi ve matbaa sayesinde dinî eserlerin bol miktarda basılarak insanların dini birincil elden öğrenmelerini sağlandı.
- Katolik kiliseleri dinden uzaklaşarak bozulmaya başlaması
- Katolik kiliselerinin “Endüljans” adlı af belgesi nedeniyle zenginleşmesi
- Rönesans’ın akıl ve ve bilimi ön gören getirilerinin etkisi
Yayılması
Reform hareketi ilk olarak Almanya’da başladı. Henüz o yıllarda Almanya’da siyasî bir birlik yoktu. Martin Luther’in öncülüğünde gelişen düşüncelerin halk arasıda yayılması üzerine, Martin Luther Papa tarafından aforoz(Dinden Çıkarıldı ) edildi. Alman İmparatoru Şarlken 1529′da aldığı kararla Luther’in düşüncelerinin kabul gördüğü yerler dışında yayılmamasını istedi, Luther’in yanında olan reform taraftarı prensler
bu kararı protesto ettiler. Bu nedenle Almanyada Luther taraftarlarına “Protestan” adı verildi.
Daha sonra katolikler ile Lutherciler arasında 1555′de Ougsburg Anlaşması imzalandı. Böylece Almanya’da Katolik kiliselerinin yanında Protestan kiliseleride kuruldu.
Fransada ise katolik kilisesine karş “Kalve-nizm” olarak yeni bir anlayış ortaya çıktı. Daha sonra IV. Henry Nantes (Nant) Fermanı ile Protestanlara ve Kalvenistlere inançlarını özgürce yaşama serbestliği tanınarak Kalvenizm Fransa’da resmen kabul edilmiş oldu. (1598)
Sonuçları
- Avrupa’da val olan mezhep birliği bozuldu.
- Protestan ülkelerde eğitim kiliselerin tek elinden alınarak laik eğitime geçildi
- Papa’nın toplum üzerindeki etkisi azaldı ve Avrupada mezhep savaşları yapıldı
Coğrafî Keşiflerin, Rönesans ve Reformun Osmanlı Devletine Etkileri
Osmanlı Devleti XV. ve XVI. yy.da yaşanan Avrupa’da bilimsel, kültürel ve sanatsal gelişmelerden uzak kaldı. Coğrafi keşifler ise Osmanlı Devleti’ni ekonomik olarak olumsuz yönde etkiledi. Avrupalıların keşfettikleri yeni yerlerden bol miktarda altın ve gümüşü gemilerle Avrupa’ya taşıması ve bu madenlerin zamanla Osmanlı Devleti’ne girmesi akçenin değer kaybetmesine ve ülkede enflasyona neden oldu. Keşiflermevcut ticaret yollarının önemini yitirmesine neden oldu. Ancak Avrupa’da yaşanan reform hareketlerine rağmen Osmanlı Devleti kuruluşundan itibaren bünyesinde yaşayan Hristiyan ve diğer halka din ve inanç özgürlüğü tanımıştı.
Otuz Yıl Savaşları (1618-1648)
Alman imparatoru’nun Almanya’da protestan akımından sonra mezhep birliğini sağlamak, Protestanları tamamen ortadan kaldırmak istenmesinden dolayı başlamıştır. Bu savaşa Danimarka ve isveç de katıldı. Bu devletlerin yenilip Almanların güçlenmesinde korkan Fransa denge oluşturmak amacıyla katolik olmasına rağmen Almanya’nın karışısında yer almıştır.
Sonuç olarak ise Vvestfalya Antlaşması’yla Almanya yenildiğini kabul etmiş, bu da Almanyanın siyasal birliğini kurması gecikmiştir.