Anafikir ve Konu Nedir ?
Ana fikir ve konu kavramları birbirine çok karıştırılan kavramlardır. Genellikle öğrenciler konu yerine ana fikir, ana fikir yerine de metnin konusunu söylerler. İkisini iyi anlayabilmek ve ayırt edebilmek için şu örneği dikkatlice incelemenizi öneriyorum. Örneğin ardından konu ve ana fikrin ne olduğunu açıklamaya çalışacağız.
Örnek : Farz edelim ki Ali Sivas'ın Gürün ilçesinden Sivas merkeze ulaşmak isteyen biri.
Soru 1: Ali'nin amacı ne ?
Cevap : Sivas'a ulaşmak.
Soru 2 : Ali Sivas'a ulaşmak için hangi yolları kullanabilir ?
Cevap : Ali Sivas Merkeze ulaşmak için araba, tren, bisiklet ya da imkanlar ölçüsünde başka ulaşım araçları kullanabilir.
Bu örneğe dikkat edersek Ali'nin bir amacı vardır ve onu bu amaca götürebilecek birden fazla yol vardır. işte bir metnin esas yazılış amacına ana fikir denir. Yani ana fikir yazarın o metni yazış amacıdır. konu ise o amaca ulaşmak için kullanılan senaryolardır. bunu bir örnek ile somutlaştırmaya çalışalım :
- Diyelim ki insanlara hırsızlığın kötü bir davranış olduğunu anlatmaya çalışıyoruz. ( anafikir-amaç)
- Bu amaca ulaşmak için bir gencin hırsızlık yapıp daha sonra hırsızlık yaptığı insanların halini görünce pişman olmasını işleyebiliriz. ( konu-araç)
- Bu amacıma ulaşmak için devamlı hırsızlık yapan birinin ilerleyen zamanlarda bilge bir adamla tanışıp onun sözlerinden etkilenerek hırsızlıktan vazgeçmesini anlatarak da ulaşmak isteyebilirim. (konu-araç)
- Ya da bu amaca ulaşmak için bir fabl oluşturabilirim. ( konu-araç)
Konu ve ana fikir sınavlarda karşımıza nasıl çıkar ?
- Diyelim ki insanlara hırsızlığın kötü bir davranış olduğunu anlatmaya çalışıyoruz. ( anafikir-amaç)
- Bu amaca ulaşmak için bir gencin hırsızlık yapıp daha sonra hırsızlık yaptığı insanların halini görünce pişman olmasını işleyebiliriz. ( konu-araç)
- Bu amacıma ulaşmak için devamlı hırsızlık yapan birinin ilerleyen zamanlarda bilge bir adamla tanışıp onun sözlerinden etkilenerek hırsızlıktan vazgeçmesini anlatarak da ulaşmak isteyebilirim. (konu-araç)
- Ya da bu amaca ulaşmak için bir fabl oluşturabilirim. ( konu-araç)
Konu ve ana fikir sınavlarda karşımıza nasıl çıkar ?
- Okuduğunuz paragrafın konusu ya da ana fikri nedir ?
- Metindeesas anlatılmak istenen nedir ?
- Metindeverilmek istenen mesaj nedir ?
- Metinden ulaşılabileceken kapsamlı yargı nedir ?
Yardımcı Fikir Nedir ?
Bir metinde ya da paragrafta ana fikri destekleyen diğer fikirlere yardımcı fikir denir. Yani yardımcı fikir, ana fikir haricinde metinden çıkarılan diğer düşüncelerdir. Metinlerde ana fikir bir tane olmasına rağmen birden fazla yardımcı düşünce vardır.
Bir metinde ya da paragrafta ana fikri destekleyen diğer fikirlere yardımcı fikir denir. Yani yardımcı fikir, ana fikir haricinde metinden çıkarılan diğer düşüncelerdir. Metinlerde ana fikir bir tane olmasına rağmen birden fazla yardımcı düşünce vardır.
Yardımcı fikir sınavlarda karşımıza nasıl çıkar ?
- Parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmiştir ya da değinilmemiştir ?
- Parçadan hangisi çıkarılır ya da çıkarılamaz ?
- Bu sözleri söyleyen biri için hangisi söylenebilir ya da söylenemez ?
Konu, ana fikir ve yardımcı fikir ile ilgili sorular öğrenim hayatımız süresince sürekli olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle bu konuya özel bir önem vermek gerekmektedir.