Yeni Çağda Avrupa'daki Gelişmeler

GELİŞMELER


Haçlı seferlerinden sonra  Avrupa’da Barut’uı ateşli silahlarda kullanılmasıyla, feodolite yıkılmıya, güç kaybetmeye başladı ve beraberinde  merkezî krallıklar güçlenmiştir. Yine Haçlı Seferleriyle Doğudan alınan  kâğıt ve matbaanın Avrupa’da kullanılmasıyla Avrupada okuma yazma oranı arttı, Hümanizm, Rönesans ve Reform gibi bilim, sanat fikirve din akımları  doğdu.

COĞRAFİ KEŞİFLER


Nedenleri
  •  Cesur gemicilerin yetişmesi ve gemicilik alanında yaşanan gelişmeler
  • Haçlı Seferlerinin sonucunda Avrupa’da Pusulanın Avrupalı denizciler tarafından kullanılması
  • Ticaretin kalbi olan İpek ve Baharat Yolları’nın Türkler’in elinde oması
  • Coğrafya bilgisindeki yenilikler ve ilerlemeler
  • Avrupalıların doğu ülkelerinin zenginliklerine göz koyması
Sonuçları
  • Yeni ırklar,kültürler ve medeniyetlerin varlığı keşfedile
  • Akdeniz limanları ticarette önem kaybederken; Okyanusu’ndaki limanlar büyük önem kazandı
  • Kilise itibarını kaybetti(Yıllarca bilimin önündeki engeldi
  • Ticari faaliyetlerin başlamasıyla Sömürgecilik başladı
  • Yeni egzotik bitkiler ve hayvanlar keşfedildi. Avrupaya aktarıldı
  • Afrika’dan getirilen yerli halk  Amerika’ya yerleşrildi. Burada köle ticareti başladı
  • Avrupa zenginleşti, İslâm ülkelerinde ise  ekonomi  bozuldu
  • Osmanlı parası değer kaybetmeye başladı
  • Rönesans ve Reform hareketlerine  neden oldu

RÖNESANS


15. ve 16 yy.da İtalya’da başlayıp Avrupa gelenine yayılan edebiyat, sanat, bilim alanında yapılan  yenilik ve gelişmelere denir.
Nedenleri
  • Matbaanın etkisi ile yeni buluş ve düşüncelerin yayılmas
  • Eski Yunan ve Roma Medeniyeti’nden kalma eserlerin incelenmesi ve geçmişe olan özlem
  • Avrupa’da üstün yetenekli sanatçıların yetişmesi ve bu sanatçılara değer verilmeye başlanması
  •  Coğrafî keşiflerin sonucu gelişen ekonomi  ile Avrupa halkının yaşam standartlarının yükselmesi
  • Sanatçı ve sanat eserlerine değer veren  bir sınıfın ortaya çıkması
Rönesans’ın Sonuçları

  • Skolâstik düşünce yıkıldı,  Avrupa’da bilim alanında deney ve gözleme dayalı pozitif düşünce yayıldı
  • Skolastik düşüncenin yıkılması Reform hareketine zemin oluşturdu.
  • İnsanı ve doğayı konu alan hümanist  eserler oluşturdu.
  • Din adamları bürokraside çalıştırılmadılar laik düzen temelleri atıldı, devlet işlerini yürütecek bürokrat sınıf  ortaya çıktı.
  • Avrupa’da biri zengin diğeri fakir olan iki sınıf ortaya çıktı.Kapitalizm temelleri atıldı.
  •  İlim ve sanat konularında önde olan  İslâm Dünyası’nın öncülüğünü Avrupa aldı

REFORM


16. yy.da Katolik mezhebindeki bozulmaları önlemek ve katolik mezhebinde yeni düzenlemeler yapmak amacıyla gelişen harekettir.
Nedenleri
  • İncil’in millî dillere tercüme edilmesi ve matbaa sayesinde dinî eserlerin bol miktarda basılarak insanların dini birincil elden öğrenmelerini sağlandı.
  • Katolik kiliseleri dinden uzaklaşarak bozulmaya başlaması
  •  Katolik kiliselerinin  “Endüljans” adlı af belgesi nedeniyle  zenginleşmesi
  •  Rönesans’ın akıl ve ve bilimi ön gören getirilerinin etkisi

Yayılması

Reform hareketi ilk olarak Almanya’da başladı. Henüz o yıllarda Almanya’da siyasî bir  birlik yoktu. Martin Luther’in öncülüğünde  gelişen düşüncelerin halk arasıda yayılması üzerine, Martin Luther Papa tarafından aforoz(Dinden Çıkarıldı ) edildi. Alman İmparatoru Şarlken 1529′da aldığı kararla Luther’in düşüncelerinin kabul gördüğü yerler dışında yayılmamasını istedi, Luther’in yanında olan reform taraftarı prensler
bu kararı protesto ettiler. Bu nedenle Almanyada Luther taraftarlarına “Protestan” adı verildi.
Daha sonra katolikler ile Lutherciler arasında 1555′de Ougsburg Anlaşması imzalandı. Böylece Almanya’da Katolik kiliselerinin  yanında Protestan kiliseleride  kuruldu.
Fransada ise katolik kilisesine karş “Kalve-nizm” olarak yeni bir anlayış ortaya çıktı. Daha sonra IV. Henry Nantes (Nant) Fermanı ile Protestanlara ve Kalvenistlere inançlarını özgürce yaşama  serbestliği tanınarak Kalvenizm Fransa’da resmen kabul edilmiş oldu. (1598)
Sonuçları
  • Avrupa’da val olan mezhep birliği bozuldu.
  • Protestan ülkelerde eğitim kiliselerin tek elinden  alınarak laik eğitime geçildi
  • Papa’nın toplum üzerindeki  etkisi azaldı ve Avrupada mezhep savaşları yapıldı
Coğrafî Keşiflerin, Rönesans ve Reformun Osmanlı Devletine Etkileri
Osmanlı Devleti XV. ve XVI. yy.da yaşanan Avrupa’da bilimsel, kültürel ve sanatsal  gelişmelerden uzak kaldı. Coğrafi keşifler ise Osmanlı Devleti’ni ekonomik olarak olumsuz yönde etkiledi. Avrupalıların keşfettikleri yeni yerlerden  bol miktarda altın ve gümüşü gemilerle  Avrupa’ya taşıması ve bu madenlerin zamanla Osmanlı Devleti’ne girmesi akçenin değer kaybetmesine ve  ülkede enflasyona neden oldu. Keşiflermevcut  ticaret yollarının önemini yitirmesine neden oldu. Ancak Avrupa’da yaşanan reform hareketlerine rağmen  Osmanlı Devleti kuruluşundan itibaren bünyesinde yaşayan Hristiyan ve diğer  halka din ve inanç özgürlüğü tanımıştı.

Otuz Yıl Savaşları (1618-1648)


Alman imparatoru’nun Almanya’da protestan akımından sonra mezhep birliğini sağlamak, Protestanları tamamen ortadan kaldırmak istenmesinden dolayı başlamıştır. Bu savaşa Danimarka ve isveç de katıldı. Bu devletlerin yenilip Almanların güçlenmesinde korkan Fransa denge oluşturmak amacıyla  katolik olmasına rağmen Almanya’nın karışısında yer almıştır.
Sonuç olarak ise Vvestfalya Antlaşması’yla Almanya yenildiğini kabul etmiş, bu da Almanyanın siyasal birliğini kurması gecikmiştir.

0 Comments:

Yorum Gönder

Deneme