Göller ve Özellikleri

3- Göller

Göl: Kara üzerinde çeşitli nedenlerle çanaklaşmış alanlarda biriken su kütlelerine denir.
Göller yer yüzündeki tatlı suların % 87 sini oluşturur. Karalar üzerinde kapladığı alan % 2 dir.
Göllerin suları, acı, tatlı, sodalı ve tuzlu olabilir.
Not: Sularını gideğen yardımıyla boşaltan göllerin suyu tatlı, Sularını dışarıya boşaltamayan göllerin suyu ise acı ve tuzlu olur.
 
Göl Sularının Acı, Tuzlu, Sodalı, Tatlı Olmasının Nedenleri?
 
•1- İklim koşulları
•2- Beslenme kaynakları
•3- Gölün bulunduğu arazinin yapısı
•4- Gölün büyüklüğü
•5-Gölün derinliği
•6- Gölün gideğeninin (göl ayağının)olup olmamasıdır.
 

A- Doğal Göller





1- Tektonik Göller

 
•Yer kabuğu hareketleri sonucunda çöken alanlarda oluşan çukurluklara biriken su kütlelerinin oluşturduğu göllerdir.
 
Örnek
ARAL
HAZAR
BAYKAL
LUT
 

2- Volkanik Göller

 
•Volkanik faaliyetlerle oluşmuş çanaklarda suların birikmesiyle oluşan göllerdir.
-Endonezya, İtalya, Japonya ve Türkiye’de yaygındır.
-Türkiye’de Nemrut krater gölü, Mekke Gölü, ABD’de Crater Gölü

3- Karstik Göller

•Kolay eriyebilen (kireç taşı, alçı taşı vb) karstik arazilerde suların polye ve obruk gibi erime çukurlukları içinde birikmesiyle meydana gelir.
•Örnek: Türkiye’deki bazı göller
 

4- Buzul Gölleri

•Buzul aşındırması sonucu oluşan çukurluklarda biriken suların meydana getirdiği göllerdir.
•Kanada, Norveç ve Danimarka’da yaygındır. Türkiye’de Kaçkar dağlarında, Uludağ’da vb görülür.
 

5- Karma Yapılı Göller

•Bazı göllerin oluşumları birden fazla faktöre bağlı olabilir (Tektonik+Karstik vb). Bu şekilde oluşmuş göllere karma yapılı göller denir.
•Örnek: Arnavutluk ve Makedonya arasındaki Ohrid Gölü tektonik bir çukurlukta yer almaktadır. Ancak göl çanağının oluşmasında karstik olaylarda etkili olmuştur.
 

6- Set Gölleri

•Vadi, tektonik çukurluk veya koy gibi yer şekillerinin önünün herhangi bir malzemeyle kapatılmasıyla oluşurlar.
 
•a- Volkanik set gölleri
•b- Heyelan set gölleri
•c- Alüvyal set gölleri
•d- Kıyı set gölleri (lagün(deniz kulağı)
 

a- Volkan Set Gölleri

 
•Volkan konilerinden çıkan volkanik malzemelerin vadilerin ya da benzer çukurların önünü kapatmasıyla oluşan göllerdir.
Örnek: Van Gölü
 

b- Heyelan Set Gölleri

•Heyelan sonucu yamaçlardan inen kütlelerin akarsu vadilerinin önünü kapatmasıyla oluşan göllerdir.
•Örnek; Tortum(Erzurum), Sera (Trabzon), Abant (Bolu)
 

c- Alüvyal Set Gölleri

•Akarsuların biriktirmesi sonucu oluşan birikinti konilerin zamanla genişleyerek akarsu vadilerinin ağzını kapatmasıyla geride kalan göllerdir. Örnek; Trabzon Uzungöl
 

d- Kıyı Set Gölleri (Lagün)


•Deniz kıyılarında, koy önlerinin kıyı setleri veya kordonlarıyla oluşan göllerdir. Bu göllere lagün ya da deniz kulağı da denilmektedir. Örnek; Küçükçekmece Gölü
 

Göllerden Nasıl Yararlanılır

•1- İçme ve Kullanma suyu
•2- Enerji üretimi
•3-Ulaşım
•4- Balıkçılık
•4- Turizm
•5- Su sporları
•6- İklimi kısmen etkiler

0 Comments:

Yorum Gönder

Deneme