Şiir Tahlili Nasıl Yapılır ?

Farklı farklı şiir tahlili şekilleri olmakla beraber bir şiirin tahlilini üç aşamada gerçekleştirebiliriz :

  1. Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi
  2. Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi
  3. Şairin Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri Hakkında Bilgiler
Şimdi bu başlıkları detaylı olarak inceleyebiliriz :
  1. Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi :
Şiirin nazım biriminin belirlenmesi ( Beyit, bent, dörtlük vb. )
Şiirin hangi ölçü ile yazıldığının belirlenmesi
Örnek :
* Şiir aruz ölçüsünün Feûlün / Feûlün / Feûlün / Feûlün Kalıbıyla yazılmıştır gibi.
* Şiir hece ölçüsünün 6+5 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır gibi.
Şiirin kafiye ve rediflerinin belirlenmesi
Kafiye : Şiirde dize sonlarındaki ses benzerliklerine kafiye adı verilir. Tek ses benzerliği varsa yarım kafiye, iki ses benzerliği varsa tam kafiye, üç ve daha fazla ses benzerliği varsa zengin kafiye adı verilir. Örnek olarak bir beytin birinci dizesi "kol" ikinci dizesi "yol" diye bitiyorsa "-ol" sesleri benzer olduğu için tam kafiye vardır.
Redif : Dize sonlarında aynen tekrarı yapılan eş görevli ek ya da kelimelere redif denir. Rediflerde kelimenin kökündeki benzerlikler değil aldığı eklerdeki ya da tekrar edilen kelimelerdeki benzerlikler önemlidir. Örneğin bir beytin ilk dizesi "gel de gör", ikinci dizesi "gül de gör" diye bitiyorsa "gel ve gül" kelimelerinin sonundaki "-l" sesleri yarım kafiye, aynen tekrar edilen "de gör" kısmı ise redif olur.
- Şiirin kafiye şemasının belirlenmesi
Örnek :
Şiirin kafiye şeması : aaab, cccb, dddb, eeeb, fffb ..... gibi
- Şiirde geçen söz sanatlarının belirlenmesi ( istiare, teşbih, tevriye, tenasüb vb. )
  1. Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi :
- Anlamı bilinmeyen kelimeler ve kelime gruplarının ( atasözü ve deyimler gibi ) anlamlarının açıklanması
- Şiiri bölümler halinde açıklama ( örneğin beyit halindeyse birinci beytin açıklaması, ikinci beytin açıklaması gibi )
- Şiirin tema adı verilen ana duygusunun belirlenmesi ( şiirin teması ayrılıktır, özlemdir gibi. )
- Şiirin üslup adı verilen dil ve anlatım özelliklerinin belirtilmesi ( dili açık ve anlaşılır ya da ağdalı ve süslü gibi )
- Şiirin yaşandığı dönemin zihniyetini ve özelliklerini yansıtıp yansıtılmadığının belirtilmesi
- Şiirin hangi akım ya da gelenek içerisinde yazıldığının belirtilmesi
- Şiir hakkında düşüncelerin ve yorumların belirtilmesi
  1. Şairin Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri Hakkında Bilgiler :
- Şairin hayatındaki önemli ayrıntılar, edebi özellikleri ve eserleri hakkında bilgiler verilmesi ( biyografi )

1 yorum:

  1. Çok yardımcı oldu teşekkürler.Diğer sitelerde bu kadar kısa içerik yok :)

    YanıtlaSil

Deneme