Anlam Bakımından Sözcükler (Kelimeler)

 Anlam bakımından sözcükler altıya ayrılır. Bunla;

 1) Gerçek (Sözlük) Anlam

2) Mecaz (Değişmece) Anlam

3) Yan anlam

4) Somut Anlam

5) Soyut Anlam

6) Dolaylama

7) Terim Anlam

Şimdi sırasıyla bunları anlatalım

 

1)Gerçek Anlam

Bir kelimenin zihnimizde canlandırdığı ilk anlama gerçek anlam denir. Konuşmalarımızda çoğunlukla gerçek anlam içeren kelimeler kullanırız.

Ahmet’in üzerinde ince bir kazak vardı.

Elindeki makası yere bıraktı

Bu karanlıkta sokağa çıkmak tehlikelidir

Ağır valizi elinden düşürdü 

2)Mecaz Anlam

Bir sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak kazanmış olduğu yeni anlamlara mecaz anlam denir?

Mecaz anlamı kullanmamızdaki gerekçe ise anlatıma canlılık katmak, etkileyicilik katmak, anlatımı zenginleştirmektir.

Bayana yer vermen ince bir hareketti.

Ağır işlerde çalışmak cocuğu ezdi.

Kaybettiğim parayı bulamazsam yandım.

Beni kırmazsan senden bir şey rica edeceğim

Kara haberi hemen yetiştirdi.

Arabanın kaza yaptığını görünce çocuğa köpürdü 

3)Yan Anlam

İnsanlara ve başka varlıklara ait olan özellikler diğer varlıklara verilirse buna yan anlam denir. Örneklerle daha iyi anlayacağız.

Kapının kolu kırıldı (normalde kol insana ait bir özellikken başka bir varlığa benzetme yönü ile ad olmuştur.)

İki diş sarımsak getir.

Sandalyenin ayağı eskimiş

4) Somut Anlam 

Beş duyumuz (görme, dokunma, işitme, koklama, tatma) ile algıladığımız varlıkları karşılayan sözcüklere somut anlam sözcükler  denir.

Ağaç, kuş, kalem,defer, masa, bilgisayar, kapı

5)Soyut Anlam

Duyu organlarımızla algılayamadığımız varlıkları karşılayan sözcüklere soyut anlamlı sözcükler denir. 

Sevgi,melek,Allah,düş,iyilik,kötülük

6)Dolaylama

Bir kelime ile anlatacağımız bir şeyi birden fazla kelime kullanarak ifade etmeye denir

Yavru vatanda güzel vakit geçirdik (Kıbrıs)

Geçmiş günler beyaz perdeye aktarıldı (Sinema)

Rüştü gibi bir file bekçisi daha gelmedi

7) Terim Anlam

Bilim ve sanat dalı ile ilgili oluşturulan özel kelimelerin oluşturduğu anlama denir. 

Açılar konusuna daha yeni geldik.(geometri)

Kelimenin kökünü inceleyeceğiz

Steteskop masanın üzerinde duruyor(tıp)