Gözlemler, öğrenim çağındaki hemen her kademede zayıf dinleyicilerin var olduğunu gösterir. Zayıf dinleyiciler:
- Yönergeleri karıştırır,
- Düşünceleri çarpıtır,
- Önemsiz ayrıntıları hatırlar,
- Kanıları yanlış anlar,
- Olayları yanlış yorumlar,
- Yetersiz notlar tutar
- Ana düşünceyi bulamazlar.
Tüm bunların sebebi onların nasıl dinleyeceklerini bilmemeleridir. Zayıf bir dinleyici olma durumu, genellikle konuya önem vermemekten kaynaklanır. Dinleyicinin konudan başka bir şeyle ilgilenmesi, konuşmayı anlamamasına sebep olur. Sözgelimi konuşmacının ceketine, mekânın düzenine, duvarın boyasına vs. takılıp kalan bir kişi konuyu dinlemiyor, konuşma dışındaki ilgisiz olgu ve durumlarla oyalanıyor demektir. Gerçek dinleme ise dikkati canlı tutup zihni, konuya verebilmektir.
Sizinle konuşan birini dinlemediğinizi -zihninizin ilişkisiz düşüncelerle meşgul olduğunu, konuştuğunuz kişinin gözlerinin şaşı bakışını veya dudak hareketlerini izlediğinizi- ansızın hiç fark ettiniz mi? Bu rahatsız edici bir farkındalıktır ve muhtemelen siz kendinizi zihnî olarak sarsarsınız ve konuşmacıya uyumda yoğunlaşırsınız. O, konuşmayı bitirir ve belki siz tepki olarak ne söyleyeceğiniz hakkında en ufak bir düşünceye sahip olmadığınızı fark edersiniz.
Konuşmacının konuşmasını bitirmesini sabırsızlıkla beklerken, sohbette bilinçli olarak gülerek ve başınızı sallayarak dikkatinizi etkinleştirir misiniz? Belki sahip olduğunuz “heyecan verici bir yaşantınızı zihninizde canlandırma oyunu”nu öğrendiniz; yüzünüzdeki ilgi ve gözlerinizdeki kıvılcım -sizi dinleme sıkıntısına maruz bırakmaksızın- konuşmacıya cesaret verir. Sohbet siz ve sizin özel ilgileriniz hakkında olmadığında çabucak sıkılır mısınız? Bu yanlışlıklardan sıklıkla suçlanırsanız -herkesin bazen suçlandığı gibi- zayıf bir dinleyicisiniz.
Öğretmen konuşurken derste neler olur? Not tutar mısınız? Ne yazarsınız ya da ne yazacağınıza nasıl karar verirsiniz? Öğretmenin sözlerini kâğıda geçirmeden önce söyledikleri hakkında düşünür müsünüz? Bütün derslerde aynı tarz notlar mı alırsınız? Haftalar sonra bu notlar ne kadar yararlı olur; onlar ayrıntılar, konular, genellemeler ve anlamsız kelimelerden oluşan karmakarışık bir yığın mıdır? Eğer öyleyse, zayıf bir dinleyicisiniz.
Konuşmacı bir problem hakkında düşündüğü tarzı size söylediğinde ne yaparsınız? Eğer o sizin düşüncelerinize saldırırsa heyecanlanır ve sinirlenir misiniz? Kravatının rengi ve deseni veya konuşma tarzını eleştirir misiniz? Kişisel ilgilerinizden o anki dünyanızın ötesinde bir konu hakkındaki herhangi bir ciddi konuşmadan sıkılır mısınız? Öyleyse siz zayıf bir dinleyicisiniz.
Zayıf dinleme yaygındır ve belki çoğu yanlış anlama, huzursuzluk ve çatışmanın fark edilmeyen sebebidir. Sınıf arkadaşlarınızla kavga, bozuşma, ailenize kızgın sözler, bir derste aldığınız kırık not -hepsi- en azından kısmen, yanlış dinlemeye bağlı olabilir.
Yrd. Doç.Dr. Mehrali CALP..............
DİNLEME BECERİSİNİN KAZANILMASI............................
ETKİLİ DİNLEME İLKELERİ.............................
İŞİTME VE DİNLEME ARASINDAKİ İLİŞKİ....
DİNLEMENİN ÖNEMİ........
