Okuma Hızının Ölçülmesi

 

Hızlı okumanın temelini “çabukluk, kavrama ve bellek arasında sağlam bir bağ kurma” oluşturur. Çalışmalar sırasında bu ilke akıldan çıkarılmamalıdır.

Hızlı okuma çalışmalarının başlangıcında hızı artırmak esastır. Anlama, daha sonra kendiliğinden gelecektir. Bu bakımdan başlangıçta anlama ikinci plana bırakılır.

Hızlı okumayla ilgili bir çalışmaya başlamadan önce, hali hazırdaki okuma hızımızı, kavrama ve bellek gücümüzü belirlemek gerekir.

Okuma hızının belirlenmesinde değişik uygulamalar vardır. Bunlar arasında en sağlıklısı, belli bir zaman dilimi içinde okunan işaret sayısına dayalı olanıdır. Bu yöntemle okunan metinde rakam, harf ve noktalama işareti olarak kaç işaret bulunduğu belirlenir. Bunlar, birim zamana bölünerek dakikada okunan işaret sayısı elde edilir.

Daha kolay olan ve bu yüzden daha yaygın olarak kullanılan bir diğer yol, dakikada okunan kelime sayısının belirlenmesidir. Ancak bu takdirde okuma hızının belirlenmesinde okunan metne göre küçük farklılıklar olabilir. Kimi metinlerde kelimeler hep kısadır. Kimilerinde ise, sekizer, onar harfli kelimeler çoğunluktadır. Bu durumda kısa kelimelerden oluşan metinde okuma hızımız, gerçekte olduğundan daha yüksek, ötekinde ise daha düşük görünür.

Etkili ve hızlı okuma becerilerini geliştirme etkinliklerinin ilk adımını öğrencilerin başlangıçtaki okuma düzeyini belirlemek oluşturur. Bunun için ilk zamanlarda, bu alanda yazılmış kitaplardaki okuma metinleri kullanılabilir ya da öğretmenler uygun metinler hazırlayabilir.

            Hızlı okuma düzeyini belirlemede izlenecek aşamalar:

1. 1.  “Öğrencilere, okuma düzeyinin belirlenme gerekçesi ve yararı açıklanır. Okuma düzeyinin belirlenmesi, öğrencilerin bir metni ne kadar hız ve kavrama ile okuduklarının belirlenmesi demektir.


2. 2.  Öğrencilere, hız ve kavramanın birlikte değerlendirileceği açıklanır.


3. 3.  Hız ve kavramanın nasıl hesaplanacağı açıklanır. Her öğrenci okuduğu metne ilişkin hız ve kavramayı okumanın sonunda kendisi hesaplar. Bunun için atılacak adımlar örneklendirilerek gösterilir.


4. 4.  Hızın hesaplanması için metinlerin sağ üst köşesinde yer alan toplam sözcük sayısı (TSS) esas alınır.


5. 5.  Öğrencilere okuma süresi kaydettirilir ya da öğretmen başlama zamanını tahtaya yazar. Okumanın ilk değerlendirmesi için şöyle bir açıklama yapılabilir: “Şimdi sizden bir metni sessiz okumanızı isteyeceğim. Onu her zaman okuduğunuz şekilde okuyacaksınız. ‘Başla!’ komutunu verince okumaya başlayacaksınız. Okumaya başlama zamanınız 09.00’dur. Saat 09.00 olunca başlama komutunu vereceğim. Herkes okuma parçasını okuyup bitirdikten sonra, hemen kendi saatine veya sınıftaki duvar/masa saatine bakarak bitirme süresini dakika ve saniyesiyle parçanın sonunda ayrılan yere kaydedecektir. Şimdi başlayın.”


6. 6.  Öğrenciler bu ilk okumayı yaparken öğretmen de öğrencilerin tamamını görebileceği bir yerde durup aşağıdaki tabloda yer alan davranışları yapıp yapmadıklarını gözler ve söz konusu tabloya işaretler.

Tablo: Hızlı okuma sırasında öğrenci davranışlarının gözlenmesi

Davranışlar Öğrenciler	Dudaklarını kıpırdatarak okuyor.	Satırları parmak ya da kalemle izliyor.	Başını satırları izlemek için satır boyunca ilerletiyor.	Okurken sayfayı yavaş çeviriyor.
Ali KOÇ	√
Mehmet AS		√
Şeyda ÖNEN			√	√
Cem KARA	√	√	√
…
…

 

1. 7.  Okuma işini bitirenler kontrol edilir, süreyi kaydetmemişse hemen uyarılır. Kaydettikten sonra beklemeleri istenir.


2. 8.  Sınıfın tümünden metni okuyup bitirdikten sonra sürelerini saniye olarak belirlemeleri istenir. Mesela 09.00’da başladığı bir metni 09.05’20” de bitirmişse okuma süresi 5 dakika 20 saniyedir. Yani toplam süre 320 saniyedir.


3. 9.  Aşağıdaki formül/ler tahtaya yazılır ve her öğrenciye kendi okuma hızı hesaplattırılır. İşlemin çabuk yapılabilmesi için hesap makinesi kullanılabilir.

 

Harf/karakter sayısına göre

Okuma hızı=(toplam harf sayısı/okuma süresi )x60=dakikada okunan harf sayısı

 

Sözcük sayısına göre

Okuma hızı=(toplam sözcüksayısı/okuma süresi)x60=dakikada okunan sözcük sayısı

Öğrenci toplam sözcük/karakter sayısını kendi okuduğu süreye böler, sonucu 60 ile çarparsa, bir dakikada okuduğu sözcük/karakter sayısını elde eder; bu öğrencinin o andaki mevcut okuma hızıdır.

Genel olarak başlangıçta okuma hızlarının 100-200 sözcük arasında olduğu görülür.